Далай дээрх мөргөлдөөн

Испани болон Aмерикчуудын хооронд далай дээрх онцгой байдлын радио долгион дээр болсон ярилцлага.

Испаничууд:
А853 ярьж байна. Та нар яг биднийг чиглэн ирж байгаа тул, мөргөлдөөн болохоос сэргийлж урд зүгрүү 15 хэм эргэнэ үү. Бидний хооронд далайн 25 милийн зай байна.

Америкчууд:
Та нартай Америкийн Нэгдсэн Улсын усан онгоцны ахмад ярьж байна. Бид та нарыг бид нартай мөргөлдөхөөс сэргийлж чиглэлээ 15 хэм өөрчлөхийг шаардаж байна.

Испаничууд:
Бид та нарын саналыг хүлээж авах боломжгүй гэж бодож байна. Бид та нарыг чиглэлээ урд зүгрүү 15 хэм өөрчлөхийг санал болгож байна.

Америкчууд: (Өөр хүн)
Та нартай Америкийн Тэнгисийн Цэргийн Флотын нисдэг онгоц тээвэрлэгч “Линкольн” усан онгоцны командлагч Ричард Жеймс Ховард ярьж байна. Манай онгоц Америкийн Тэнгисийн Цэргийн Флотод хэмжээгээрээ хоёрт ордог. Биднийг 2 крейсер, 6 сөнөөгч, 2 шумбагч болон бусад жижиг дэмжигч онгоцнууд дагалдаж байгаа. Би таныг чиглэлээ өөрчлөхийг санал болгож бүүр тушааж байна. Ингэхгүй бол бид өөрсдийнхөө хөлөг онгоцны аюулгүй байдлыг хангахын тулд зохих арга хэмжээг авах болно гэдэгийг анхааруулж байна. Бид нарын замаас зайлна уу.

Испаничууд:
Та нартай Хуан Мануэль Салаг Алканара ярьж байна. Бид гурвуулаа байна. Бид нарыг нохой, оройн хоол, 6 лонх шар айраг дагалдаж байна. Бид нарыг одоо унтаж байгаа нэг канар шувуу дэмжиж байна. Бид эх газар дээр байрлаж буй гэрэлт цамхаг тул хаашаа ч явах бодолгүй байна. Бид Испанийн гэрэлт цамхагуудын дунд хэмжээгээрээ хэдэд нь ордогийг мэдэхгүй. Та нар өөрсдийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд зохих бүх арга хэмжээгээ авч болно. Гэхдээ хэрвээ та нар чиглэлээ өөрчлөхгүй бол таны “Линкольн” манай хадан хясааг мөргөх болно.

Хүний нас, төрсөн өдрийг мэдэх арга

Таалгаж буй хvндээ дараах асуултуудыг тавина:
- Тєрсєн сарынхаа дугаарыг 100-аар vржvvл;
- Гарсан тоон дээр тєрсєн єдрийнхєє дугаарыг нэм;
- Нийлбэрийг нь хоёроор vржvvл;
- Vржвэр дээр нь наймыг нэм;
- Тэгээд таваар vржvvл;
- Гарсан тоон дээр дєрвийг нэм;
- 10-аар vржvvл;
- Дахин дєрвийг нэм;
-Дээр нь насаа нэм.

Тэр хvний хэлсэн тоо буюу эцсийн хариунаас 444-ийг хасна.

Гарах тооны сvvлийн хоёр орон нь тухайн хvний нас, дараагийн хоёр орон нь тєрсєн єдєр, vлдсэн нь тєрсєн сарынх нь дугаар байна.

Жишээ нь: 23066-444= 22622 эндээс хоёр сарын 26-нд тєрсєн 22 настай гэсэн үг.

Мэдээллийн эх сурвалж: Монголын мэдээ сонин

Хүүхдүүд ээж ааваасаа юуг хүсдэг вэ?

Энэ асуултанд хүн болгон өөр өөрийнхөөрөө олон янзаар хариулах байх. Миний хувьд “чихэр” гэж хэлмээр байсан ч, саяхан уншсан номноосоо хуваалцахад хүүхдүүд маань чихэрнээс илүү юм биднээс хүсдэгийг ээж аавууд бид мэдээгүй явжээ гэдгийг ухаарсанаа та бүхэнтэй товчхон хуваалцья.

Хүүхдүүд ээж аавтайгаа ойр дотно харилцаа үүсгэн нэгэн гэр бүл дотор амьдарч байхдаа таван аргаар биднээс хайрыг чихэр шигээ хүсч байдаг юм байна. “Хайрын Таван Хэл” хэмээх их сайхан мэдээллээр дүүрэн, уншаад ухаан суухаар номыг Хойд Каролина мужийн сэтгэл судлаач, гэр бүлийн зөвлөх Гэри Чэпман олон жилийн судалгаа, ажиглалтын дүнд хэдэн жилийн өмнө бичиж хэвлүүлсэн нь маш олон хувиар борлогдож, бэстсэллэр болсон билээ. Тус номын монгол орчуулга явагдаж байна. Энэ номны гол санаа нь гэр бүлийг илүү ойр дотно байлгах, хүүхдүүдтэйгээ илэн далангүй байх, бие биенээ ойлгох, гол нь хайраа биендээ илчлэх, үзүүлэх юм. Би тус номын зохиогч Гэри Чэпманы сургалтад биеэр оролцох завшаан тохиолдож, маш их зүйл сурсан. Тус номноос сийрүүлэн, өөрийн гэр бүлийн амьдрал дээрээ тулгуурлан доорхи зүйлсийг сийрүүлэв. Эдгээр таван хэл нь: Бэлэг, Тэврэлт ба биеэр хүрэлт, Үр дүнтэй цаг, Үйлчлэл, Урмын сайхан үг.

1. Энэхүү хайрын таван хэлийг бага насны хүүхдүүд бүгдийг нь хүсдэг.
Хүүхдүүд маань бид нарыг ажлаас ядраад ирсэний дараа, цүнх уудлаад унавал биднээс ямар нэгэн бэлэг авахийг хүсдэг. Эсвэл таны хүүхэд зочин ирэх болгонд байгаагаа боож хүнд өгдөг бол таны хүүхэд бусдад хайрыг авахдаа бас хайраа илэрхийлэхдээ бэлэгийн хайрын хэлээр ярьдаг юм байна.

2. Тэврэлт ба биеэр хүрэх.
Миний бага охин унтахдаа заавал тэвэрсэн хүнийхээ хацар, гарт нь хүрэх дуртай. Бага насны хүүхдүүд илүүлэх, тэврүүлэх, үнсүүлэх дуртай байдаг. Таны хүү эсвэл охин чинь байнга л таны өвөр дээр суух, эсвэл таныг байнга үнсдэг, биенд чинь хүрч байх дуртай бол үүнд та “ямар нялуун хүүхэд вэ?” гэж цааш нь түлхэж байсан удаатай бол өнөөдрөөс тэр нь танаас хайрыг мэдэрч байгаа мэдрэмж нь юм байна гэдгийг ойлгоод, эргүүлэн хүүхдээ хайрлан тэвэрч үнсээрэй.

3. Үр дүнтэй цаг.
Манай том хүү сэтгэхүй их сайн. Их сонин сонин тоглоом сэтгэж тоглоод тэрэндээ намайг оролцуулах их дуртай. Та хүүхэдтэйгээ хамт тоглох, ном унших, эмээ өвөөгийнх нь тухай ярьж өгөх гээд хамтдаа цаг өнгөрүүлж болно. Намайг бага байхад гээд бид нар ярьж эхэлбэл таныг хүүхэд байхад хэн нэгэн хүний танд өгсөн үр бүтээлтэй цаг таны оюун санаанд хадгалагдсан байдаг.

4. Үйлчлэл.
Хүүхдүүд маань ээж ааваасаа маш их хамааралтай бяцхан хүмүүс. Маш олон зүйл дээр ээж аавуудын үйлчлэл хайр болон хүүхдэд хүрдэг. Эвдэрсэн тоглоомыг нь засах, өрөөг нь цэвэрлэх, гэрийн даалгаварт нь туслах, хувцсыг нь эвхэж индүүдэж өгөх, хоол хийх гэх мэт. Энэ бүхнээс бидний хүүхдүүд тэдэнд хайртай аав ээж хажууд нь байгааг мэдэрдэг.

5. Урмын сайхан үг.
Хийж чадах юм байхгүй шүү, яасан муухай бичдэг юм бэ? Дандаа хоолоо асгаж байх юм гээд энэ олон шүүмжтэй хатуу үгийг ажилдаа түүртэж ядарсан эгчийнхээ амнаас хүүхдүүддээ хэлж байхийг бишгүй сонссон. Харин нөгөө хүүхдүүд нь том том нулимс унаган, тэдний дотор өөртөө итгэх итгэл нь ихээр буурсан нь ойлгомжтой. Харин хүүхдүүдээ загнахаасаа өмнө тэвчээр гарган алдаа хийхээс нь өмнө “энэ зүйлийг ингэж хийдэг” хэмээн биеэрээ үлгэрлэн үзүүлэх, улам сайн болж байна, чи их сайн хүү, ажилсаг охин шүү хэмээн урам өгөх хэрэгтэй. Хүүхдийнхээ хамгийн чаддаг зүйлээр хүүхэддээ урам өгөх, аливаа зүйлийг эерэг талаас нь харж, бүх юмыг сайхан болно, бүтнэ гэж ерөөх. Таны хүүхэд танаас “энэ гоё байна уу? энэ танд таалагдаж байна уу?” гэх мэтчилэн урмын сайн үг авч, түүндээ баярлахыг хүсч байгаа нь танд мэдрэгдвэл таны хүүхдийн хайрын хэл нь урмыг үг юм гэж ойлгон, аялгуу сайхан монгол хэлээрээ бэлэг дэмбэрэлтэй үгээр урамшуулан хайрлаарай.

Хүүхдүүд маань бага байхдаа эдгээр хэлүүдийн тавууланг нь танаас хүсдэг. Яваандаа хүүхэд том болоод ирэхээр энэ таван хэлийн аль нэг нь хайрын эх хэл болж, таван хэлнээс хоёр юм уу гурван хэл нь туслах хэл болж насан туршид нь тэр хүн орчин тойрны хүмүүсдээ хайраа илэрхийлэх илэрхийлэл нь болдог байна. Эцэст нь бас нэг чухал зүйл нь, хүн болгон, хүүхэд болгонд хайрын сав гэж байдаг гэнэ. Хэрвээ та энэ долоо хоногт хүүхдүүдээ сайн ажиглаад, хайрын хэлээр нь яриад, хайрын савыг нь дүүрэн байлгавал, таны хүүхдийн царайд инээд дүүрэн байна гэдгийг би өөрөө амьдрал дээрээ хэрэгжүүлэн үр дүнг нь харсаны хувьд баттай хэлж байна.

Орой унтахаасаа өмнө миний хүү эсвэл охины хайрын сав дүүрэн болов уу гэж сайн бодоорой. Хэрвээ та дүүргэж амжаагүй бол нар жаргаж хүүхэд тань үлгэрийн зүүдэнд аялахаас нь өмнө хайрыг савыг нь асгаруулан бялхуулан дүүргээрэй. Таны гэр бүлд инээд хөөр, баяр баясал, хайраар дүүрэн байхыг ерөөе.

Эх сурвалж:
Д. Батсүх, Хойд Каролина
http://mongolmedee.net/index.php?option=com_content&task=...

Нэгэн түүх

Охин
Тэр гоо охин байсан. Арван найман настай шvvслэг улаахан уруултай, эвлэгхэн гоолиг биетэй хонх шиг жингэнэсэн дуутай цангинасан инээдтэй охин байсан. Дотоод сэтгэл нь ч мєрєєдлєєр дvvрэн, дэлгээд тавьсан дэвтрийн цав цагаахан цаас шиг. Инээд алдсан томоогvй алаг нvдээрээ ертєнцийг шагнан хавар оройны урьтай салхийг санагдуулам гоо охин байсан.

Охин дээд сургуульд орж оюутан болж томчуудын амьдралд хєл тавьсан ч хиргvй ариухан сэтгэлтэй охин хэвээрээ л байсан. Чи одоо том болсон хvvхэн болох болоогvй юу гэх шиг хорхойсч дагасан залуус олон. Сайхан охидыг эргvvлэх залуус мундах биш хичээлдээ сайн даруухан бор хvvгээс эхлээд охидын эрлэг болсон гангамсаг хоосон толгойтнууд ч хажуу хавиар нь эргэлдэнэ.

Тэдгээрийн дотроос охинд царайлаг, яриасаг нэгэн залуу ихэд таалагдсан. Охин тvvнд дурласан. Ертєнцийн явдлыг гvйцэд ухаараагvй балчир оюундаа энэ бол жинхэнэ хайр гэж vнэмшсэн. Нvдээрээ ирмэсэн алиахан ааштай єєрєєс нь нэлээн хэд ах тэр залуугийн гараас итгэлтэй нь аргагvй хєтлєєд хаврын салхинд зугаалах болсон. Эр хvний амьсгал хvрээгvй ариухан биеэ ч цаг нь болсоон гэх шиг тvvнд єгсєн. Хайрандаа мансуурсан охин ээж аав эгч дvvгээ хэлэхийг ч юман чинээ бодоогvй. Би одоо том хvн болсон бvхнийг єєрєє шийднэ гэж зєрvvдлэн зvтгэсэн.

Жаргалтай хавар єнгєрч зуны сар ирлээ. Амраг залуу амралтаараа хєдєє явсан. Охин зунжин гэрээс гарахгvй шаналан утас сахин суусан. Тvvний ярьсан єдєр аз жаргалтай диваажин л ийм байдаг гэмээр сайхан. Харин ярихгvй удвал охиныг гунигийн хар манан нємрєн авдаг байлаа. Залуу хєдєєнєєс ирсэн ч уулзахыг яарсангvй нь гайхалтай. Охин тvvнийг цаг мєч бvр хvлээсэн биш vv. Уулзсан ч vнсэлт нь хvртэл хvйтэн болсон байлаа. Удалгvй амраг залуу хvний хvv насны багад эрдэм євєрлєхєєр гадаад далайн чанадыг зорин одвой. Энэ тухай яг явахын ємнєхєн утсаар л хэлсэн нь бvр гайхалтай. Яагаад эртхэн хэлээгvй билээ яагаад. Охин олон шєнє уйлсан. Амрагаа санан санан гомдон гомдон уйлсан. Нулимс гарахгvй болтолоо уйлсан.

Бvсгvй
Гуниг гутрал хvртэл охины гоо vзэсгэлэнг гундаасангvй. Охин дэлбээгээ нээсэн цэцэг шиг vзэсгэлэнтэй бvсгvй болсоон. Турьхан бие нь тєлжиж гvйцээд гунхсан сайхан бvсгvй болсон. Томоогvй нvдэнд нь харин жаахан гуниг торон vлдсэн. Хvмvvний амьдралын vнэн худлыг ялгах салгах нь балчир охин байхаасаа дээрдэж инээсэн болгон руу инээхээ больсон хэдий ч амьдрал гэдэг их далайн эхэнд алмайран зогсож байсан. Нэг л єдєр тvvн дээр итгэлтэйгээр хайраа илчилсэн лусын ханхvv єєрийн биеэр залраад ирсэн. Ханхvv тvvнд хайртай хайр хайр хайр хайраар амьсгалсаар дахин нэг хаврыг vдэвээ.

Одоо бvсгvй амьдрал гэх их далай руу тvvнтэй хамт шумбан ороход бэлэн болсон байлаа. Далайн ус харин санаснаар тийм бvлээхэн байсангvй. Эрчит давалгаа нь мяралзан сэрvvн салхи нь хайр найргvй vлээж эхэлсэн. Гэлээ ч яалтай билээ амьдралын жам хойно бvсгvй анхны vрийнхээ зулайг vнэрлэсэн. Аавтайгаа адилхан бяцхан хvv тєрvvлсэн. Наймаа арилжаа хийж хойш урагш явдаг хvvгийн эцгийн зан єєрчлєгдєж эхэлсэн. Хиргvй цагаан сэтгэлээ сэвтээсэн хиртэй мєнгє тоолон санаашран суух болсон. Архи авгай хvvхнvvд ч ар єврєєр нь эргэлдэж ааш авир нь ч ханхvvгийнх биш мангасынх болж хувирсан. Эх хvн ийм vед яалтай ч билээ бvсгvй хvvгээ тэврэн сэрvvн салхийг сэрvvн гэхгvй хvйтэн далайн усыг хvйтэн гэлгvй сєрєн сэлсээр л байсан.

Нvдэндээ гунигтай ч эцэг эхээс заяасан саруул ухаан уужим сэтгэлийнхээ ачаар бvсгvй амьдралд хєл алдаагvй ээ. Мангас болж хувирсан ханхvvгээ баяртай гэж хэлэхдээ ч огтхон ч харамсаагvй ээ.

Эхнэр
Бvсгvй одоо жаргалтай эхнэр болсон. Бvлээн дулаахан сэтгэлтэй ханхар эрийн эхнэр болсон. Нvднээс нь хайр цацарсан єндєр сайхан залуу заяаны хань зам дээр гэх шиг нэг л єдєр тvvнтэй учирсан. Бvсгvй тvvнд анхны харцаар л дурласан. Жинхэнэ хайр гэж юу байдгийг бvсгvй тэгэхэд л бvрэн амталсан. Даруухан дєлгєєхєн ааштай тэр залуу бусдаас онцгойрохгvй ч тvvний хэлж ярьж буй нь цаанаа л жинтэй, vнэн бєгєєд ухаалаг. Бvсгvй анх удаа хvний биед бас сэтгэлд нэгэн зэрэг татагдаж нэгэн зэрэг дурласан нь энэ. Сэтгэл байгаа цагт бvх зvйл болноо гэх шиг амьдрал гэх далайн ус ч дєлгєєн тогтуун намуухан бvлээн болсон. Торгонд хєлбєрч тосонд умбахгvй ч бvсгvй одоо хоёр биеэ гэсэн хайрын хvчээр аз жаргалтай амьдралаа цогцлоосон. Єглєє бvр эр нєхрийнхєє халуун євєрт ханхар цээжийг нь дэрлээд сэрдэг аз жаргалтай эхнэр болсон. Аз жаргалтай амьдрал бvсгvйн єєдєєс мишээсэн. Сайхан хайртайгаа учирч сайхан эрийн эхнэр болсон.

Б.Эрхэмбаяр
Орлоо сайт

Гараг эрхэсийн Монгол нэр

Саруул-Эрдэнэ багшийн гараг эрхэсийн нэрний талаар сонирхолтой тайлбар Даяар Монгол сонин дээр байхаар нь шууд хуулчихлаа. Хэрэгтэй мэдээллийг тэмдэглэл мэтээр хадгалах амар санагддаг, хайж гүйхгүй хялбар байдаг шүү.

Гараг эрхэсийн Монгол нэр

2008 оны 12 сарын 29

Тигр Еврафт мєрний vржил шимт газар соёолсон эртний Мeсoпатамийн соёлд анхлан долоо хоногийн єдрийг тодорхой гараг эрхсээр оноон нэрлэж эхэлсэн нь Єрнє, Дорно зvгт адил тархсан тул Ази, Еврoпын нэлээд хэлэнд єдєр болон гарагийн нэрс хоорондоо дvйдэг байна. Монголчууд ч бас "гараг" хэмээхэд тэнгэрийн эрхэс болон долоо хоногийн єдрийн аль алинийг ойлгодог билээ. ГАРАГ хэмээн бичээд байгаагийн маань учир нь бид кирилл бичгийг анх авахдаа ГАРИГ гэж буруу хэвшсэнээс болж жогорхойг нэрлэх буриад vгтэй андуурагдах болсноос зайлсхийж буй хэрэг юм.
"Даяар Монгол" сонины архиваас.

Ингээд Ням гарагаас эхлэн єдрvvдийн нэрийг тодорхойлбоос:

Sun-day буюу Нарны єдєр нь Тєвдєєс Монголд орохдоо НИМ-А (ням), Самгардиас (самгарди- санскрит адил) уйгараар дамжин орж ирэхдээ ADIYA (адьяа) хэлбэрийг олсон бєгєєд аль аль нь "нар" гэсэн vг болно.

Mon-day буюу Moon - day хэмээх Сарны єдєр нь тєвдєєр Даваа, самгардиар Сумьяа гэж буй нь мєн л Сар гэсэн vг. Дашрамд дурдахад дэлхийн дагуулыг нэрлэдэг vг нь тvvний орчлоор баримжаа болгон хэмждэг 30 орчим хоногийн хугацааг нэрлэх vгтэй дvйцдэг хэл монголоос гадна англи ( moon-month ), тvрэг ( ay-aй ) гээд олон бий.

Хар яриандаа бидний 2 дахь єдєр гэдэг гарагийн тєвд нэр Мягмар нь уугуул хэлэндээ МИГ-МАР гэсэн хэлбэртэй. Yvний Миг нь нvд, Мар нь улаан гэсэн vг. Монголчууд орчуулаад бас Улаан нvдэн гараг гэж нэрлэнэ. Энд та нэг зvйлийг анзаарсан бол тєвд хэл нь яг Испани хэл шиг Нvд + Улаан гэж тодотгол нь ардаа хэлэгдэж байгаа биз. Уг гарагийн самгарди нэр нь Ангараг, барууны хэлнvvдэд Марс хэмээнэ. Эртний Ромын домогт Марс нь дайн тулааны тэнгэр гэгдэж байв.

3 дахь єдєр тєвдєєр Лхагва, самгардиар Буд гараг. Латин нэр нь Mercure. Грекvvд Хэрмэс гэнэ. Хэрмэс Зэвс тэнгэрийн элч болохоос гадна худалдаа ба хулгайн тэнгэр гэгддэг. Худалдаа хулгай 2 нэг тэнгэртэй байна гэдэг тохиолдол уу, эсвэл тийм их тєстэй зvилс vv?

Дараагийн єдєр нь тєвдєєр ПYР-БY, самгарди нэр нь Бархасбадь. Агуу том гараг болохоор нь ромчууд хамгийн хvчтэй тэнгэртээ нэрийг нь єгч Jupiter хэмээжээ. Грек домгийн Зэвстэй дvйнэ. Yгийн гарлын хувьд ч Ju нь Ze(us), piter нь патра, фадра (эцэг) гэсэн vгстэй нэг язгууртай. Эцэг тэнгэр гэсэн шvv нэр болж байна.

5 дахь єдрийг тєвдєєр ПА-САН гэдэг нь монголд сунжирч Баасан болжээ. Самгарди нэр нь Сугар, самгардиас єєр хэлээр дамжин орж ирсэн хувилбар нь Шvгэр. (Ингэж нэг vг єєр єєр хэлээр дамжин орж ирэхдээ єєр єєр хэлбэрийг олдгийн жишээ Эрдэнэ-Раднаа, Очир-Базар, чихэр-саахар гээд олон бий) Сугар гарагийг монголчууд эртнээс Yvрийн цолмон, Yдшийн гялаан гэх мэтээр нэрийдэж байжээ. Yvнээс vзэхэд “Монголчуудын модон барын ном” хэмээх сайхан ном бичсэн Шvгэр гуай, Токиод суугаа миний ах Сугараа, Робинзон-Крузогийн туслах Баасан (5 дахь єдєр баригддаг этгээд), тэргүүн хатагтай Цолмон нар бvгд амьдаа болж таарч байна. Сугар гарагийг латинаар Venus, оросоор бол Венера гэнэ. Венvс нь гоо vзэсгэлэн болон секс, vр удмын охин тэнгэр болохын хувьд Грек домгийн Афродитатай дvйнэ.

Социализмын vед хагас амардаг байсан єдрєє хагас сайн, бvтэн амардгаа бvтэн сайн гэж бид нэрийдсэн билээ. ( Жаахан ухаад бодвол хагас нь сайн юм чинь хагас нь муу гэсэн ойлголт тєрнє. Ажил хийнэ гэдэг муу зуйл болж таарах нь ээ дээ, тэхээр. ) Хагас сайн єдрийн тєвд нэр Бимба буюу Санчир гараг юм. Барууны хэлнvvдэд Сатурн гэнэ. Saturn day гэдэг нь жаахан хураагдаад Saturday болжээ. Сатурн Ромын домогт газар тариаланг ивээн тэтгэдэг тэнгэр. Грекээр Кронос гэнэ. Кронос тєрсєн эцэг Ураныхаа эрхтнийг огтолж хєнєєдєг бузар домог бий. Энэ домог хийгээд эхтэйгээ нєхцдєг Эдип хааны vлгэр зэрэг нь Барууны соёлт ертєнцєд єєрсдийнх нь нэрлэдгээр “ classic” нь болдог гээд бодохоор таагvй л санагддаг, миний хувьд.

Дээр бичсэн бvхнээс vзэхэд бидний єдгєє хэрэглэж буй єдрийн нэрс нь тєвд болон самгарди гаралтай vгс болох нь тодорхой байна. Гэтэл Монголчууд єєрсдийн гэсэн єдєр хоног нэрийдэх vггvй байв гэж vv? Yгvй ээ, бид л харийн соёлд шvтэж хаясан болохоос єдєр хоног, эрхэс гарагийн тухай эртний сайхан монгол vгс байсныг судар ном батална. Бельгийн нэрт монголч, хар лам А.Мостэртийн олж тайлбар бичсэн нэгэн монгол судрыг АНУ-ын судлаач Ф.Кливэз Харвардын Монгол номын цувралд Manual of Mongolian Astrology and Divination нэрээр хэвлvvлжээ. Уг сударт долоо хоногийн єдрийг ням гарагаас эхлэн жагсаасан нь:

1. Наран одон: Soleil
2. Саран одон: Lune
3. Гал одон: Mars
4. Усун одон: Mercure
5. Moдун одон: Jupiter
6. Aлтан одон: Venus
7. Шороо одон: Saturn

Нэмж єгvvлэхэд Монголчууд эрт дээр vеэс 12 сарыг улирлын тэргvvн, дунд, адаг сар хэмээн нэрийдэхээс гадна амьтны нэрээр Буган сар, Хєхєє сар гэхчлэн хэлдэг байсан мэдээ бий. Бид Хєхєє євлийн хvйтэнд гэж ярих дуртай. Гэтэл Хєхєє зун л донгоддог шувуу билээ. Уг хэллэгийн учир нь мєнєєх хєхєє сар ид євлийн хvйтэнд болдог байсантай холбоотой юм.

Yг бvр тvvхтэй, vгийн тvvхээс ард тvмний утга соёл, ухаан мэдлэг сацрах ажгуу.

М. Саруул-Эрдэнэ

Эх сурвалж Даяар Монгол Сонин:
http://dayarmongol.com/index.php?option=com_content&task=...